مراقبت های پیش از بارداری

مشاوره قبل از بارداری چیست؟
هدف از انجام مراقبت های قبل از بارداری چیست؟
 فوائد مشاوره قبل از بارداری چیست؟
چه افرادی می بایست مراقبت پیش از بارداری انجام دهند؟
مشاورین مراقبت پیش از بارداری چه کسانی هستند؟
در مشاوره پیش از بارداری چه اقداماتی انجام می شود؟
اعتبار مراقبت قبل از بارداری چه مدت است؟

تعریف مشاوره قبل از بارداری:
مشاوره قبل از بارداری مجموعه ای از خدمات مراقبتی است که به ارزیابی خطرات موجود برای باردارشدن مادر می پردازد و با ارائه آموزشها و انجام اقدامات درمانی و مداخلات دارویی در زمینه سلامت مادر تلاش می کند. هدف از این خدمات ایجاد یک بارداری بدون خطر و حفظ و تامین سلامت مادر و جنین وی می باشد.
فوائد مشاوره قبل از بارداری:
1)جلوگیری از حاملگی ناخواسته
قبل از بارداری بایستی در مورد خطرات بالقوه حاملگی، آمادگی و برنامه ریزی برای پیشگیری از این خطرات، مشاوره قبل از بارداری انجام شود. برآورد مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها،نشان می دهد که نزدیک به نیمی از حاملگی ها برنامه ریزی شده نیستند و این باعث می شود که مادر رفتارهای پرخطر بسیاری مانند سیگار کشیدن، قرار گرفتن در معرض محیط های همراه با دود سیگاریا اشعه، مصرف ناکافی ویتامین ها، مصرف داروهای مضرو......از خود بروز دهند.  
2) تشخیص و درمان به موقع بیماری ها
برخی از بیماری های خطرآفرین در بارداری، دیابت، صرع، بیماری های قلبی، کلیوی، تیروئید، آسم می باشند که تشخیص به موقع این بیماری ها قبل از بارداری می تواند از بروز عوارض ناشی از آن در جنین و مادر پیشگیری نماید.
·    عواض ناشی از دیابت- معلولیت و مرگ و میر جنین قبل و بعد از تولد، معلولیت و مرگ و میر مادر، زایمان زودرس، اختلالات رشد، اختلالات متابولیک در نوزاد
·    عوارض ناشی از صرع- ناهنجاری های ساختمانی در جنین، اختلالات تشنجی در نوزاد، عوارض ناشی از مصرف دارو
·    عوارض ناشی از بیماری قلبی- مرگ و میر مادر بر اساس نوع بیماری قلبی بدنبال بارداری، افزایش نارسایی قلبی، افزایش عفونت و آریتمی، زایمان زودرس، مرگ و میر جنین(مرده زایی حدود14 درصد)، محدودیت رشد جنینی(حدود 37درصد)، ناهنجاری جنینی به دنبال مصرف داروهای قلبی مضر در بارداری
·    عوارض ناشی از بیماری های کلیوی- محدودیت رشد جنینی، زایمان زودرس، مرگ ومیر نوزادی

3) کاهش بیماری های ژنتیک
امروزه ناهنجاری های جنینی علت عمده مرگ ومیر نوزادان محسوب می شوند و 20درصد از مرگ های کل نوزادان را تشکیل می دهند. با انجام اقدامات پیشگیرانه می توان از بروز این نواقص ممانعت کرد. از جمله این ناهنجاری ها می توان به نقایص لوله عصبی- فنیل کتونوری- تی ساکس- تالاسمی و .....اشاره کرد. در مراقبت قبل از بارداری با آموزش در خصوص عوامل خطرساز در بروز این بیماری ها ، اجتناب از عوامل مسبب و ارجاع جهت انجام مشاوره ژنتیک می توان بیماری های ژنتیک را کاهش داد.
افرادیکه ملزم به انجام مراقبت پیش از بارداری می باشند شامل گروه هدف زیر می باشند:
·    افرادیکه خواهان فرزند می باشند
·    افرادیکه روش پیشگیری آنها طبیعی می باشد(از هیچ روشی استفاده نمی کنند)
·    افرادیکه روش پیشگیری از بارداری آنها غیرموثر می باشد(ناچار به استفاده از روش های اورژانسی می باشند)
·    افرادیکه برای اولین بار است روش پیشگیری از بارداری استفاده می کنند
·    افرادیکه در دوران عقد از روش مطمئن استفاده نمی کنند و رابطه جنسی دارند
·    افرادیکه آخرین بارداری آنها به سقط ختم شده است
کاردان و کارشناس بهداشت خانواده و بهورز با ارائه توصیه های لازم در خصوص اهمیت مراقبت پیش از بارداری افراد نیازمند به انجام مشاوره را به پزشک یا ماما ارجاع می دهند تا ایشان ضمن تشکیل پرونده مراقبت پیش از بارداری را برای فرد انجام دهند.
اقداماتی که در خصوص مراقبت پیش از بارداری انجام می شود شامل:
اخذ شرح حال- انجام معاینات پزشکی و مامایی- درخواست آزمایشات لازم- بررسی وضعیت واکسیناسیون خانم- بررسی وضعیت وزن و شاخص توده بدنی- بررسی سبک زندگی و عوامل خطرساز- ارائه توصیه ها و آموزش های بهداشت فردی، تغذیه ای، روانی، جنسی، بهداشت دهان و دندان، توصیه به مصرف اسید فولیک
در بررسی های انجام شده در مراقبت پیش از بارداری توسط پزشک یا ماما، اگر مورد غیرطبیعی در آزمایشات، شرح حال یا معاینه وجود داشته باشد ضمن مطلع ساختن خانم از خطرات احتمالی، وی را جهت برطرف شدن مشکل راهنمایی نموده و به خانم جهت پیشگیری از بارداری تا برطرف شدن مشکلش توصیه های لازم ارائه می گردد. در صورتیکه مراقبت وی بدون مشکل باشد یا مشکل خانم با انجام پیگیری برطرف گردد به خانم اجازه داده می شود که باردار گردد. مدت اعتبار این مراقبت به شرطی که مشکلی نداشته باشد یک سال می باشد ولی در موارد مشکل دار که نیازمند پیگیری است زمان مراجعه نزدیک تر تعیین می گردد.
 نقش اساسی خانمی که جهت انجام مراقبت قبل از بارداری مراجعه کرده چیست؟
خانمی که جهت داشتن بارداری با حداکثر ایمنی و سلامتی، مراقبت پیش از بارداری انجام می دهد موظف است توصیه های پزشک و ماما را جدی بگیرد و در صورتیکه مراقبت وی نیاز به پیگیری دارد اعم از آزمایشات غیر طبیعی، وزن گیری نامناسب و ....تا برطرف شدن مشکل، بارداری را بوسیله روش مطمئن به تعویق بیندازد ودر زمان تعیین شده مراجعه نماید و در صورتیکه مشکل برطرف گردید به مدت یک سال مراقبت پیش از بارداری وی اعتبار دارد ، خانم باید تاریخ مراجعه بعد را از ماما یا پزشک دریافت کند.خانمی که در طول یک سال باردارنشد لازم است مجدد جهت انجام مراقبت پیش از بارداری به مرکز بهداشتی درمانی تحت پوشش مراجعه نمایدو در صورت بارداری، به محض اطلاع از بارداری جهت انجام مراقبت بارداری نزد مامای همان مرکز مراجعه کند. اگر خانمی بارداریش به سقط ختم گردید می بایست جهت بررسی علت سقط و دیگر مسائلی که بارداری وی را تهدید می کند مراقبت پیش از بارداری جدید را بلافاصله بعد از سقط   انجام دهد.