تشنج نوزاد

تشنجی که در ‪ ۲۸روز اول عمر روی می دهد به علت اینکه تکامل عصبی نوزاد را به مخاطره می اندازد، یک فوریت پزشکی است که به سرعت در جهت درمان آن باید اقدام شود.
تشنج نوزاد، بر خلاف تشنج کودکان و بزرگسالان، اغلب یک علامت است و یک بیماری زیربنایی را مطرح می کند.

به همین خاطر اختلال "تشنج نوزاد" نیاز به ارزیابی برای شناخت علت بیماری و شروع اقدامات درمانی دارد.
از نظر بالینی تشنج، اختلالات گذرا در فعالیت مغزی است که بصورت حرکتهای غیرطبیعی ، آپنه یا اختلال تنفسی، اختلالات رفتاری، یا اختلالات کارکرد سیستم عصبی اتونوم بروز می کند. تشنج دو خصوصیت دارد یکی اینکه به صورت ناگهانی ایجاد می شود و دوم اینکه غیر ارادی و غیر قابل کنترل است.

 علائم تشنج کودک چیست؟

وقتی کودکی تشنج میکند ممکن است شما هریک ازاین علایم راببینید:
۱-کودک دچار اختلال هوشیاری شودیعنی اطرافیان رانشناسد متوجه زمان ومکان نباشد،به صدازدن شماپاسخ ندهد یا بیهوش روی زمین بیفتد.
۲-حرکاتی غیر ارادی در اعضای بدن کودک ظاهر شود این حرکات ممکن است قسمتی از بدن یاتمام اعضا را درگیرکند.ممکن است کودک به شدت دست وپابزند،روی زمین بیفتد،سروچشمهای کودک به یک طرف بچرخد یا اینکه فقط یک دست یا یک پای کودک دچار حرکات تکان دهنده شدید شودواین حالت چند ثانیه تا چنددقیقه طول بکشد معمو لأ این حملات کمتر از ۱۰دقیقه طول میکشد.
۳-ممکن است کودک درزمان حمله کنترل ادرار خود را از دست بدهد.
۴-گاهی کودک به صورت ناگهانی رفتاری غیر عادی نشان میدهد مثلأ بدون آنکه متوجه اطراف باشد،شروع به دویدن میکند.
۵-ممکن است کودک برای چند لحظه به نقطه ای خیره شده ودر این مدت متوجه اطراف نباشد.

آیاهر کودکی یک بار تشنج کند،تا اخر عمر دچار حملا ت تشنج خواهد شد ؟

در سنین۶ماه تا۵سالگی مغز کودکان به افزایش درجه حرارت بدن حساس است در نتیجه۳-۴در صد کودکان در این سنین با تب های شدید(بیش از۳۸درجه)دچار تشنج میشوند. اکثریت این کودکان بعد از سن۵سالگی دچار تشنج نمیشوند.شایعترین سن برای تشنج ناشی از تب۱۸-۱۴ماهگی است وزمان آن ازچندثانیه تا۱۰دقیقه طول میکشد وبندرت تشنج ناشی ازتب بیش از یکبار اتفاق میافتد.

علت تشنج همراه باتب چیست؟

بیشترمواقع تشنج همراه با تب دراثر عفونتهای ویروسی دستگاه تنفس فوقانی یاعفونت حاد گوش میانی ایجاد میشود.گاهی ممکن است علت تشنج باتب مننژیت باشد.

آیا تشنج درنوزادان شایع است؟

تشنج در ایام نوزادی از همه ایام عمر شایعتر است. حدود ‪ ۸ تا ‪۱۱ مورد در هر یک هزار نوزاد نارس ،تشنج بروز می کند و بیش از ‪ ۹۰درصد موارد تشنج نوزاد علت ارگانیک دارد.

علت تشنج در نوزادان چیست ؟

۱- کمبود اکسیژن رسانی به مغز
۲- کاهش قند خون
۳- کاهش کلسیم خون
۴- عفونت ها
۵- اختلالات دستگاه عصبی
۶- اعتیاد مادر به مواد مخدر و چند علت نادر دیگر

لازم به ذکر است کودکان قبل از سن ۶ ماهگی که شامل نوزادان نیز می شوند به علت تب بالا دچار تشنج نمی شوند.

اگر کودک شما مبتلا به حملات تشنج در زمان تب می شود به این نکات دقت فرمائید :

۱- هرگاه کودک شما به علت سرماخوردگی یا هر عفونت دیگری دچار تب شدید شد حتما ” با استفاده منظم از داروی ضد تب ( استامینوفن ) و پا شویه با آب ولرم تب کودک را کاهش دهید .
۲- هیچگاه برای کاهش تب کودک از آسپرین یا آمپول های تب بر استفاده نکنید .
۳- کودک رابرای بررسی علت تب نزد پزشک ببرید .
۴- در صورتی که پزشک احتمال مننژیت را در کودکی بدهد کشیدن مایع نخاع کودک جهت آزمایش و تشخیص بیماری ضروری است . در این زمینه با پزشک همکاری کنید .
۵- اگر کودک شما سابقه تب و تشنج دارد با نظر پزشک در زمان تب شدید علاوه بر استامینوفن و پاشویه کردن کودک از داروی ضد تشنج به مقداری که پزشک دستور داده استفاده کنید تا از تشنج کودک پیشگیری شود .
۶- اگر بعد از تشنج کودک پزشک دستور داد تا کودک شما به مدت طولانی ( حدود ۲ سال ) از داروهای ضد تشنج استفاده کند .

حتما ” این داروها را طبق دستور در زمان مناسب مصرف کنید و از کم کردن یا قطع کردن خود سرانه داروها بپرهیزید .

اگر کودک شما مبتلا به حملات تشنج بدون تب ( صرع ) است به این نکات دقت فرمائید :

۱- کودک شما تا زمانی که پزشک دستور دهد باید داروی ضد تشنج مصرف کند .
۲- هیچ گاه دارو را خود سرانه قطع نکنید یا مقدار آن را کاهش ندهید .
۳- کودکان مبتلا به حملات تشنج بدون تب ( صرع ) باید همواره مراقبت شوند بدون انکه فعالیت جسمی ایشان محدود شود . در زمان انجام کارهای حساس مثل شنا یا استحمام حتما” از نزدیک مراقب کودکتان باشید . اگرکودکتان تمایل به بالا رفتن از بلندیها ، درخت یا وسایل بازی دارد نزد کودکتان بمانید .
۴- در صورتی که کودکتان دچار حمله تشنج شد او را به پهلو بخوابانید جسم سفتی ( چوبی یا چرمی یا پارچه ای ) بین دندانهای کودک بگذارید تا زبانش در اثر قفل شدن دندانها آسیب نبیند . اطراف کودک را خلوت کنید و لباسهای تنگ یا زیور آلات را از گردن او باز کنید تا راحتتر نفس بکشد .در زمان تشنج هیچ ماده خوراکی یا آب را وارد دهان کودک نکنید و سریعا” او را به بیمارستان برسانید .

۵- کودکان مستعد تشنج ممکن است با یک تب خفیف ، فشار روحی ، خستگی یا مصرف بعضی داروها ( مثل تئوفیلین ) دچار تشنج شوند حتما ” کودکتان را از این نظر محافظت کنید .

تشنج نوزاد نیاز به اقدامات فوری تشخیصی و درمانی دارد، افزود: اقدامات درمانی شامل اقدامات ضروری اولیه ، باز نگهداشتن راههای هوایی، دادن اکسیژن، تخلیه ترشحات، تهویه مناسب و قطع تغذیه دهانی و در صورت امکان نمونه گیری قند و کلسیم خون است.
تشنج نوزاد معمولا علامت یک بیماری زمینه ای است و نیاز به ارزیابی فوری نوزاد را مطرح می کند.
درمان با داروی ضد تشنج معمولا با طبیعی شدن سیر حال نوزاد قطع می شود.
در صورت غیرطبیعی بودن معاینه عصبی هنگام ترخیص ، مشاوره اعصاب و پیگیری چند رشته ای توصیه می شود.
طبقه بندی انواع تشنج ها و اینکه تشنج نوزادان از نظر بالینی نیز با تشنج کودکان بزرگتر و بزرگسالان متفاوت است، افزود: نوع ‪ Subtle بصورت حرکاتی مانند انحراف افقی چشم ها، خیره شدن، حرکات مکیدن ، پازدن و یا آپنه بروز می کند.
نوع ‪ Tonicبصورت کانونی یا منتشر اغلب در نوزادان نارس بیشتر دیده می شود، افزود: این نوع شامل اکستانسیون تونیک اندامها و گاهی فلکسیون اندامهای فوقانی و اکستانسیون اندام های تحتانی است.
تشنج نوع ‪ Clonicشامل حرکات کلونیک یک یا چند اندام است که بصورت نامنظم به اندام های دیگر سرایت می کند.
نوع دیگری از تشنج ‪ Focal Clonicاست که شامل حرکات کلونیک موضعی بوده و معمولا همراه با عدم هوشیاری نیست که اغلب در اثر درگیری موضعی مغز و غالبا در نوزاد رسیده دیده می شود.
همه حرکات غیرطبیعی نوزاد تشنج نیست و ارزیابی نوزاد برای تشخیص قطعی تشنج ضروری است.
وی افزود: ارزیابی بیمار شامل گرفتن شرح حال دقیق بیمار، معاینه کامل و سپس آزمایشات تکمیلی (آزمایشهای بیولوژیک، رادیولوژیک و الکتروانسفالو گرافی) است.
علل این بیماری: صدمات حوالی زایمان، خونریزی، سکته مغزی نوزادان،اختلالات متابولیکی، عفونت، سندرم محرومیت دارویی یا مواد مخدر از جمله علت های بروز تشنج می باشد.
هر نوزاد مشکوک به تشنج نیاز به ارزیابی فوری دارد و درمان تشنج نوزاد (ماه اول عمر) در محیط بیمارستانی باید انجام شود.